Chuyện “tái ông thất
mã” trong thu hút FDI
Một tập đoàn lớn của Mỹ
đang có kế hoạch đầu tư một dự án hàng tỷ USD ở châu Á. Hai địa điểm được họ
cân nhắc là Trung Quốc và Việt Nam. “Trước tình hình dịch Covid-19 ở Trung
Quốc, thì có thể, họ sẽ chọn Việt Nam. Tháng 3 tới, tập đoàn này sẽ đưa ra
quyết định cuối cùng”, ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ
Kế hoạch và Đầu tư) cho biết.
Cũng theo ông Đỗ Nhất
Hoàng, thu hút đầu tư nước ngoài sẽ bị ảnh hưởng vì dịch Covid-19. Hiện tại,
không chỉ hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp bị đình trệ, mà
nhiều kế hoạch tới Việt Nam tìm kiếm các cơ hội đầu tư của các nhà đầu tư nước
ngoài đã bị hủy bỏ.
Nhóm các nhà đầu tư Hàn
Quốc và Hoa Kỳ quan tâm đến các dự án điện khí LNG tại Việt Nam có lẽ là một
trong hiếm hoi các đoàn doanh nghiệp nước ngoài tới Việt Nam vào thời điểm dịch
Covid-19 đang bùng phát. Ngày 11/2, họ đã tới Văn phòng Chính phủ để làm việc
với Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng và tới Bộ Kế hoạch và Đầu tư để làm
việc với Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng về nội dung này.
Không hề giấu tham
vọng, ông Chae Heeboong, đại diện Liên danh các nhà đầu tư Hàn Quốc - trong đó
có Tổng công ty Khí Hàn Quốc, Công ty Điện Nam Hàn Quốc, Tập đoàn Hanwha… - cho
biết, họ muốn đầu tư vào các dự án cảng và nhà máy điện khí LNG tại Việt Nam.
Thậm chí, ngoài lĩnh vực điện khí, các nhà đầu tư này còn mong muốn đầu tư vào
các lĩnh vực khác tại Việt Nam.
Bộ trưởng Nguyễn Chí
Dũng rất ủng hộ các kế hoạch trên. Ông còn đề nghị Liên danh các nhà đầu tư Hàn
Quốc quan tâm đến các dự án điện phía Nam, đặc biệt là ở các địa phương có điều
kiện khó khăn. Đồng thời, tập trung nghiên cứu Quy hoạch Điện VII để xây dựng
và đề xuất các dự án điện mới, bổ sung vào Quy hoạch.
Việc các nhà đầu tư
nước ngoài vẫn tìm đến Việt Nam trong thời điểm này càng chứng tỏ sức hấp dẫn
của điểm đến Việt Nam. Chuyện hoãn, hủy các chuyến xúc tiến đầu tư của các nhà
đầu tư ngoại chỉ mang tính thời điểm.
Thêm vào đó, Trung tâm
Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội Quốc gia còn cho rằng, dịch Covid-19 cho
thấy, thế giới đã quá phụ thuộc vào Trung Quốc, do đó các dòng vốn quốc tế có
chất lượng từ xu hướng phân tán rủi ro, sắp xếp lại mạng lưới sản xuất toàn cầu
trong đầu tư quốc tế sẽ được đẩy mạnh hơn và “đây là cơ hội cho Việt Nam”.
Có quan điểm tương tự,
tờ New York Times cũng dự báo, dòng vốn đầu tư nước ngoài dịch chuyển từ Trung
Quốc sang Việt Nam để tránh thuế của Mỹ “có thể được đẩy nhanh hơn” do dịch cúm
Covid-19.
Còn ông Takeo Nakajima,
Trưởng đại diện Văn phòng JETRO Hà Nội, trong cuộc họp báo vào cuối tuần qua
cho biết, để phân tán rủi ro, có 122 doanh nghiệp Nhật Bản được JETRO hỏi cho
biết, họ đã có kế hoạch chuyển dịch một số hoạt động sản xuất tại Trung Quốc
sang thị trường khác, trong đó có Việt Nam.
“Việt Nam đứng đầu danh
sách, với 42,3% trong số 122 doanh nghiệp nói trên lựa chọn. Xếp sau Việt Nam
là Thái Lan (20,6%), Philippines (18,6%) và Indonesia (16,5%)”, ông Takeo
Nakajima nói và cho biết, các doanh nghiệp Nhật Bản di dời khỏi Trung Quốc
không chỉ vì chiến tranh thương mại, mà còn để “né” chi phí đầu vào ngày càng
tăng cao ở thị trường này.
Nhiều cơ hội hút vốn
Sau dịch Covid-19
Cơ hội là có thật. Tuy
nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, theo Bộ Kế
hoạch và Đầu tư, dòng vốn đầu tư nước ngoài vẫn sẽ bị ảnh hưởng.
Trên thị trường quốc
tế, theo dự báo, dòng đầu tư quốc tế vào Trung Quốc và đầu tư từ Trung Quốc ra
nước ngoài sẽ gặp khó khăn trong năm 2020, thậm chí có thể sụt giảm mạnh trong
quý I/2020. Dịch Covid-19 nếu cộng hưởng với các rủi ro địa chính trị, rủi ro
chiến tranh thương mại… cũng khiến cho môi trường chính trị, kinh tế, xã hội
toàn cầu càng trở nên bất trắc, thúc đẩy tâm lý phòng vệ, co lại, do đó làm suy
yếu động lực đầu tư.
Còn ở trong nước, theo
Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các nhà đầu tư mới sẽ do dự đưa ra các quyết định đầu tư
ở thời điểm này. Đối với các dự án đã đầu tư, các nhà đầu tư có khả năng sẽ
hoãn lại việc tăng vốn.
Mặc dù vậy, từ góc độ
thống kê, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng, vẫn
còn có những điểm thuận lợi cho Việt Nam trong thu hút đầu tư nước ngoài. Chẳng
hạn, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có thể dẫn tới một số thuận lợi về thu
hút và dịch chuyển đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Chưa kể, việc Việt Nam đã và
đang tham gia hàng loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, trong đó
có FTA Việt Nam - EU (EVFTA), cũng đang tạo nên những nền tảng và bệ đỡ quan
trọng để dòng vốn đầu tư nước ngoài chảy vào Việt Nam.
Tuy nhiên, trong cả hai
kịch bản thu hút đầu tư nước ngoài năm 2020 mà Tổng cục Thống kê xây dựng, thì
con số đều thấp hơn so với dự kiến. Nếu không có dịch Covid-19, dự kiến cả năm,
Việt Nam sẽ thu hút được 39,6 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài. Nhưng khi có dịch
bệnh, câu chuyện sẽ khác. Nếu dịch kết thúc ở quý I, con số dự kiến giảm xuống
còn 38,6 tỷ USD. Nếu dịch kết thúc vào quý II, cả năm sẽ chỉ thu hút được 38,2
tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài.
Điểm tích cực là, ở cả
hai kịch bản trên, thu hút đầu tư nước ngoài vẫn tăng so với con số 38,02 tỷ
USD đạt được trong năm 2019. Quý I, Việt Nam cũng đã thu hút được trên 5,3 tỷ
USD vốn đầu tư nước ngoài. Mặc dù vậy, mọi tính toán đều chỉ là ở phía Việt
Nam. Trong thu hút đầu tư nước ngoài, quyết định cuối cùng nằm ở các nhà đầu
tư.
“Đây là cơ hội để Việt
Nam có chính sách thu hút các nhà đầu tư đang có ý định thu hẹp sản xuất ở nước
láng giềng và đầu tư vào Việt Nam. Các đơn vị xúc tiến đầu tư cần chủ động làm
việc với các nhà đầu tư nước ngoài đã có kế hoạch đầu tư tại Việt Nam để trao
đổi, định hướng và thống nhất sơ bộ về thủ tục đầu tư, không để các nhà đầu tư
đợi cho đến khi dịch bệnh được xử lý dứt điểm mới lại tiến hành thủ tục đầu
tư”, ông Nguyễn Bích Lâm nói.
Bên cạnh đó, về dài
hạn, việc tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, sửa đổi chính sách,
chiến lược thu hút đầu tư nước ngoài giai đoạn tới là cần thiết. Thông tin cho
biết, hiện Kế hoạch hành động của Chính phủ nhằm thực hiện Nghị quyết số 50 của
Bộ Chính trị đang được gấp rút hoàn thiện để sớm được ban hành.